Σαμψούντα 1916-2008

Σαμψούντα 1916-2008

Όταν τα οστά των νεκρών δεν βρίσκουν γαλήνη

«Δεν υπάρχει σημαία αρκετά μεγάλη για να καλύψει την ντροπή

να σκοτώνεις αθώους ανθρώπους.»

Χάουαρντ Ζιν, Αμερικανός ιστορικός (1922-2010)

Χωριό Γιαζισιλάρ, πλησίον Σαμψούντας, 10 Δεκεμβρίου 1916

Ο πρωινός ήλιος είχε ανατείλει στο ουράνιο στερέωμα της Μικράς Ασίας, καθώς οι τσέτες του Τοπάλ Οσμάν, έκαναν την εμφάνιση τους. Ήταν καταδίκοι και ληστές στρατολογημένοι και εξοπλισμένοι από τους νεότουρκους, για να εξαλείψουν τις εθνικές μειονότητες της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η είσοδος τους, στο χωριό Γιαζισιλάρ που είχε αμιγώς ελληνικό στοιχείο, σήμαινε μόνο ένα πράγμα. Την βίαιη εξάλειψη του χριστιανικού πληθυσμού. Αρκετοί από τους ελληνικής καταγωγής κάτοικους, είχαν ενημερωθεί από τους τούρκους γείτονες τους, για την ύπαρξη του αποσπάσματος τσετών που πλησίαζε, με άσχημες διαθέσεις. Ήξεραν πως από όπου περνούσαν οι τσέτες ακολουθούσαν λεηλασίες, καταστροφές, πυρπολήσεις σχολείων και χριστιανικών ναών, ακρωτηριασμοί, θανάτωσεις βρεφών, βιασμοί νέων γυναικών και μαρτυρικοί θάνατοι. Υπο την κάλυψη των πολεμικών επιχειρήσεων του Ά Παγκοσμίου Πολέμου, είχαν προβεί σε φρικιαστικά εγκλήματα κατά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ενώ ταυτόχρονα ο διοικητής τους, ο Τοπάλ Οσμάν, γίνονταν ολοένα και πιο πλούσιος, από τις δημεύσεις των περιουσιών των νεκρών πλέον ελλήνων, αρμένιων και ασσύριων.

Οι ποντιακής καταγωγής έλληνες, γνωρίζοντας τι θα τους περίμενε αν έμεναν, είχαν εγκαταλείψει μαζί με τις οικογένειές τους, το χωρίο, βρίσκοντας προσωρινό καταφύγιο στα παρακείμενα βουνά και δάση. Δεν ενημερώθηκαν όμως όλοι, με αποτέλεσμα να μην διαφύγουν όλοι. Εισήλθαν οι έφιπποι τσέτες με ιαχές και πυροβολισμούς και ο τρόμος κατέκλυσε τους κατοίκους. Με την βία μπήκαν στα σπίτια των ελλήνων και τους τραβούσαν όλους έξω από τις πατρογονικές εστίες τους. Μερικοί ελληνες πρόλαβαν και κρύφτηκαν στα σπίτια τούρκων συμπολιτών τους. Οι τσέτες συγκέντρωσαν τους χριστιανούς κατοίκους κοντά στην εκκλησία. Αφού ξεχώρισαν μερικές νέες κοπέλες για να κορέσουν την δίψα του στρατεύματος, με τις ξιφολόγχες των τυφεκίων τους, ανάγκασαν τους υπόλοιπους κατοίκους να μπούν μέσα στην εκκλησία. Ηλικιωμένοι, νεαρά αγόρια και κορίτσια και γυναίκες με τα μωρά στην αγκαλιά τους, στριμώχθηκαν μέσα στον ιερό χώρο. Κλείδωσαν τις θύρες και τοποθέτησαν δέματα με άχυρο πέριξ του ναού. Πυρπόλησαν την εκκλησία και σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, οι αδηφάγες πορτοκαλί φλόγες είχαν καλύψει τον ναό. Πυκνός σκούρος καπνός κάλυψε το εσωτερικό της εκκλησίας και τα ουρλιαχτά των ποντίων που καίγονταν ζωντανοί, αντηχούσαν στο χωριό Γιαζισιλάρ. Οι τσέτες ατάραχοι υπολόγιζαν την λεία τους, χρυσές λίρες, χρυσούς βαφτιστικούς σταυρούς, χρυσές βέρες, ασημένια σκεύη και πολύχρωμα μετάξια της ανατολής. Η πλειονότητα των τούρκων κατοίκων του χωριού, ντράπηκαν που ήταν τούρκοι, εκείνη την ημέρα.

Ο μαύρος καπνός από τις καιγόμενες αθώες ψυχές, υψώθηκε ψηλά ανάμεσα στα σκούρα σύννεφα, που είχαν καλύψει τον μεσημεριανό ήλιο, καθώς και αυτός είχε αποστρέψει το βλέμμα του από την φρίκη και την αγωνία που κυριαρχούσε στο χωριό Γιαζισιλάρ.

Παρίσι, 10 Δεκεμβρίου 1948

Στο βροχερό Παρίσι, στο κατάμεστο κτίριο της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, θεσμοθετήθηκε η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, με την απόφαση 217 A (III) της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, με σαρανταοχτώ ψήφους υπέρ, καμία κατά και οχτώ απόχες από κράτη μέλη του οργανισμού. Ένα καθοριστικής σημασίας έγγραφο, που θέτει τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες για όλα τα άτομα, όπως το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία, την εργασία, την εκπαίδευση, την τροφή, την ιθαγένεια, την ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας.

Χωριό Γιαζισιλάρ, πλησίον Σαμψούντας, 25 Μαρτίου 2008

Η αξίνα του ηλιοκαμένου εργάτη χτυπούσε ξανά και ξανά το ποτισμένο από την βροχή καστανό χώμα της πλαγιάς. Είχε βρέξει πολύ τις τελευταίες ημέρες και υπήρχε παντού λάσπη. Έσκαβαν για τα θεμέλια του καινούργιου σχολείου. Θυμόνταν πως η γιαγιά του, του είχε πει πως εδώ ήταν παλιά χριστιανικός ναός. Ξαφνικά το τελευταίο χτύπημα της αξίνας του, μετατόπισε μερικές κοτρόνες, που πέφτοντας παρέσυραν μαζί τους και ανθρώπινα κρανία και οστά. Κοίταξε αποσβωλομένος, τον σωρό από τα ανθρώπινα κόκκαλα, που είχαν κατρακυλήσει κοντά στις λασπωμένες μαύρες μπότες του. Τα νέα διαδόθηκαν και δημοσιογράφοι προσήλθαν στο σημείο, με τις φωτογραφικές μηχανές και τα μικρά μαγνητόφωνα τους. Δόθηκαν βιαστικά εντολές και τα οστά πετάχτηκαν βεβιασμένα στον κοντινό ποταμό. Ήταν όμως αργά, η είδηση είχε ξεφύγει από την απομόνωση του μακρινού χωριού της βορειοανατολικής τουρκίας. Μεμονωμένα δημοσιογραφικά άρθρα ξεπήδησαν, με τις συνοδευόμενες φωτογραφίες από τούρκους, που συνειδητοποιούν τα λάθη του παρελθόντος. Η είδηση του μαζικού τάφου έκανε τον γύρο του κόσμου.

Όμως τα οστά των νεκρών κατοίκων, αναμένουν ακόμα την ταφή τους, καθώς ταξιδεύουν στα παγωμένα νερά του ποταμού.

Γιώργος Παλαιστής 🌹