Συνέντευξη στην Ιωάννα Σταθοπούλου/Αντώνης Παπαδόπουλος

1) Με το νέο σας βιβλίο Νίκανδρος που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κάκτος, πραγματοποιείτε ένα εντυπωσιακό πέρασμα από τον αυστηρά επιστημονικό κόσμο της ιατρικής και της ορθοπαιδικής στη συγγραφή ενός ιστορικού μυθιστορήματος, που απαιτεί βαθιά έρευνα και λογοτεχνική ευαισθησία. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για την ιστορία σας και τα μηνύματα που επιθυμείτε να αναδείξετε μέσα από αυτήν;

Η ιστορία που αφηγούμαι είναι ένα οικογενειακό δράμα ουσιαστικά ενός πατέρα και του γιού του.

Το ιστορικό σκηνικό που διαδραματίζεται είναι της αρχαιότητας, αλλά θα μπορούσε κάλλιστα να εξελίσσεται σε οποιαδήποτε στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας καθώς οι ανθρώπινες σχέσεις δεν έχουν αλλάξει (όσο νομίζουμε τουλάχιστον). Η πατρότητα είναι κυρίαρχο νόημα μέσα στο Νίκανδρο, με τον βασικό μου ήρωα τον Διόδωρο να αναζητεί τον εαυτό του και το ρόλο του ως πατέρα μέσα σε μια μεγάλη περιπέτεια που μπλέκεται. Ένας φίλος μου που διάβασε το βιβλίο μου είπε χαρακτηριστικά ότι θα μπορούσε να είναι η "παραβολή του ασώτου πατέρα". Επίσης θίγω το ζήτημα του ηρωισμού και της βαναυσότητας του πολέμου. Όλα αυτά επενδεδυμένα με αρκετά αληθινά ιστορικά γεγονότα, που ίσως να μην είναι γνωστά στο ευρύ κοινό.

2) Ο αφηγηματικός πυρήνας του βιβλίου στηρίζεται στο χαμένο ημερολόγιο του Διόδωρου του Σικελιώτη, ένα ιδιαίτερα γοητευτικό εύρημα. Τι σας οδήγησε να επιλέξετε αυτήν τη μορφή ως «πύλη» για την ιστορία; Και ποια στοιχεία της ταραγμένης περιόδου του 48 π.Χ. σάς συνάρπασαν περισσότερο, ώστε να αποτελέσουν την καρδιά της αφήγησης;

Θεωρώ ότι το 48 πΧ είναι μια κομβική χρονιά στην παγκόσμια ιστορία. Είναι το τέλος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, ίσως και το τέλος της αρχαιότητας όπως την ξέραμε εμείς οι Έλληνες. Η Ρώμη αποκτά χαρακτήρα αυτοκρατορίας, ο Ιούλιος Καίσαρας επικρατεί, τίποτα δεν θα είναι το ίδιο πλεόν στη Ρώμη. Και όλα αυτά μέσα σε μερικούς μήνες.

3) Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να επιλέξετε ένα τόσο απαιτητικό λογοτεχνικό είδος; Πόσο εύκολη ή δύσκολη ήταν για εσάς η ισορροπία ανάμεσα στη φαντασία και την ιστορική ακρίβεια, χωρίς να αδικούνται ούτε η λογοτεχνία ούτε η ιστορική πραγματικότητα;

Ομολογώ ότι δεν περίμενα να είναι τόσο απαιτητικό, κανείς δεν με είχε προειδοποιήσει. Γι' αυτό ίσως μου πήρε ... λίγο παραπάνω να το ολοκληρώσω. Καλά δεν φταίει μόνο αυτό, σίγουρα δεν ήμουν πολύ συνεπής ως συγγραφέας. Φανταστείτε το πρώτο κεφάλαιο το έγραψα το 2010 και μετά έκλεισα το χειρόγραφο σε ένα συρτάρι για αρκετά χρόνια. Έκανα αρκετή έρευνα μέσω βιβλίων (κάποιων μόνο διαθέσιμων στα αγγλικά) και του διαδικτύου (επιστημονικά άρθρα αλλά και απλό google search). Πολλές φορές αναγκάστηκα να σβήσω και να ξαναγράψω κεφάλαια, γιατί ανακάλυψα ότι περιείχαν ιστορική ανακρίβεια, αρκετά σημαντική για να παραβλεφθεί. Ρώτησα φίλους, ιστορικούς ακόμα και εφόρους αρχαιοτήτων στο facebook για να είμαι όσο ακριβής γίνεται! Η αλήθεια είναι όμως ότι μετά από κάποιο σημείο γράφοντας ένα ιστορικό μυθιστόρημα σε απασχολεί η ιστοριοπλασία και όχι η ιστορία. Και εκεί ήθελα να εστιάσω.

4) Τι ερωτήματα για την ανθρώπινη φύση εγείρει ο Νίκανδρος; Υπάρχει κάτι που θεωρείτε πως επαναλαμβάνεται διαχρονικά στις ανθρώπινες κοινωνίες;

Ήθελα να αναδείξω τις εσωτερικές διαμάχες που μπορεί να ζει κάποιος μέσα του. Τι είναι πιο σημαντικό για κάποιον; ο εαυτός του, η πατρίδα ή η οικογένειά του; Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά της πατρότητας; Είναι πιο ενοχική από τη μητρότητα; Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά του ηρωισμού; Πώς μυρίζει ο ηρωισμός και ένα πεδίο μάχης; Έχει αλλάξει όντως κάτι από αυτά από τότε μέχρι τώρα; Δεν νομίζω.

5) Στο βιβλίο σας συνυπάρχουν πόλεμος, έρωτας και πολιτική σύγκρουση. Συγκρούσεις όχι μόνο ιστορικές, αλλά και βαθιά προσωπικές. Ποια από αυτές αποτέλεσε για εσάς το κύριο συναισθηματικό στήριγμα της αφήγησης; Και, τελικά, τι σας ενδιαφέρει περισσότερο να φωτίσετε, το ιστορικό γεγονός ή τον άνθρωπο που δοκιμάζεται μέσα σε αυτό;

Το κύριο συναίσθημα είναι η αναζήτηση απαντήσεων από τον ήρωα. Τον Διόδωρο. Γιατί έμπλεξε σε αυτή την ιστορία, γιατί υπάρχει εμφύλιος και πώς θα τελειώσει, πώς θα φτιάξει μια νέα ζωή μαζί με το γιο του, το Νίκανδρο. Ομολογώ ότι κυριαρχεί ο πόλεμος και οι πολιτικές συγκρούσεις, ενώ ο έρωτας υπολείπεται. Αυτό όμως διαφέρει στο δεύτερο βιβλίο που ήδη γράφεται ως συνέχεια του Νίκανδρου. Σίγουρα όμως έιναι ο άνθρωπος στο επίκεντρο και όχι τα ιστορικά γεγονότα.

6) Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στη συγγραφή αυτού του βιβλίου; Ο όγκος της έρευνας, ο χρονικός ορίζοντας ή κάτι εντελώς διαφορετικό; Σας επηρέασαν άλλοι συγγραφείς ιστορικής λογοτεχνίας;

Ο χρονικός ορίζοντας δεν ήταν θέμα! Πήρα το χρόνο μουEmoji. 14 χρόνια μέχρι να μπει τελεία! Ο όγκος της έρευνας φανερώθηκε μπροστά μου σταδιακά, ειδικά επειδή δεν ήθελα να κάνω εκπτώσεις στην ιστορία. Για μένα η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν να βρω τον Διόδωρο, δηλαδή τον ήρωα που θα με ενέπνεε να στήσω την ιστορία μου γύρω του. Ξέρετε είναι αδιανόητο. Μιλάμε για έναν από τους πιο γνωστούς ιστορικούς της αρχαιότητας και δεν ξέρουμε τίποτα για την προσωπική του ζωή. Ούτε καν η ακριβής ημερομηνία γέννησής του και θανάτου του δεν είναι γνωστή. Τον ξέρουμε μόνο μέσα από αυτά που έγραψε για την αρχαία ιστορία και όχι από αυτά που έζησε.

Βεβαίως με έχουν επηρεάσει συγγραφείς, δεν πιστεύω ότι υπάρχει παρθενογένεση στη λογοτεχνία. Εν τέλει όλοι έχουν αντιγράψει τους αρχαίους συγγραφείς. Οι δικές μου επιρροές είναι ο Καββαδίας, ο Έκο, ο Αρτούρο Ρεβέρτε και ο Βασίλης Ραφαηλίδης. Ξέρω εντελώς ασύνδετοι μεταξύ τους.

7) Αν ο Νίκανδρος γινόταν ταινία ή σειρά ποιο στοιχείο θα θεωρούσατε απαραίτητο να διατηρηθεί για να μην προδοθεί το πνεύμα του;

Η μυρωδιά του πεδίου μάχης. Επίσης θα ήθελα το Διόδωρο να τον παίξει ο Τζεφ Μπρίτζες (αλά Big Lebowski) Emoji

8) Ως ιατρός με διεθνή επαγγελματική πορεία, πώς επηρεάζει αυτή η εμπειρία τον τρόπο που παρατηρείτε τον κόσμο και, κατά συνέπεια, γράφετε; Βρήσκετε κοινά σημεία ανάμεσα στις δύο αυτές ιδιότητες;

Οι γιατροί πρέπει να συνδεόμαστε άμεσα με τους ασθενείς. Να επικοινωνούμε και να τους εμπνέουμε ότι μπορούμε πράγματι να τους θεραπεύσουμε. Έτσι ακριβώς και με τους συγγραφείς και τους αναγνώστες. Αντί για θεραπεύσουμε, βάλε διασκεδάσουμε, ψυχαγωγήσουμε, ενημερώσουμε. Βασικά και να τους θεραπεύσουμε τρόπον τινά ...

9) Ανάμεσα στη Σκωτία όπου ζείτε και στην Ελλάδα που εξακολουθεί να σας συνοδεύει, με ποιον τρόπο οι δύο αυτοί τόποι διαμορφώνουν την οπτική σας και αφήνουν το αποτύπωμά τους στη σκέψη, την καθημερινότητά σας και τελικά στη συγγραφική σας ματιά;

Στη Βόρειο Σκωτία που ζω τα τελευταία χρόνια, η φύση και το τοπίο πολλές φορές είναι αρκετό να σου δώσει έμπνευση. Έχει αρκετές ομοιότητες γενικά με τη Μακεδονία που γεννήθηκα και μεγάλωσα.

Οι τοπικές ιστορίες έχουν επίσης μεγάλο ενδιαφέρον. Οι δοξασίες και η λαογραφία είναι εντυπωσιακά. Άλογα που δίνουν ψυχή στις λίμνες και πέτρες με κρυμένα μυστικά. Απίθανες ιστορίες.

10) Τι μπορούμε να αναμένουμε από εσάς στη συνέχεια; Υπάρχει ήδη κάποια νέα ιστορία που σας απασχολεί ή σκέφτεστε να δοκιμαστείτε σε ένα διαφορετικό λογοτεχνικό είδος;

Ναι, γράφω ήδη το δεύτερο βιβλίο που είναι ουσιαστικά η συνέχεια του Νίκανδρου. Όσοι ξέρουν την επίσημη ιστορία του 48 πΧ ίσως καταλάβουν τι ακολουθεί, αλλά όχι στο επίπεδο της ιστορίας του Διόδωρου και του γιου του. Υπάρχουν και άλλες ιστορίες που δουλεύω ταυτόχρονα, αλλά δεν υπάρχει πολύς χρόνος και δεν ξέρω πώς μπορεί να προχωρήσουν (αυτή τη στιγμή που μιλάμε τουλάχιστον).

Νομίζω το ιστορικό μυθιστόρημα μου ταιριάζει, αλλά θέλω να κάνω και ghost writing, να βοηθήσω άλλους ανθρώπους να γράψουν μέσω εμού την ιστορία τους. Πολλές ιδέες, όχι πολύς χρόνος.

Για τον συγγραφέα...

Ο Αντώνης Παπαδόπουλος γεννήθηκε στην Πτολεμαΐδα. Σπούδασε Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ειδικεύτηκε στην Ορθοπαιδική και Τραυματολογία, ειδικότητα που υπηρετεί με αφοσίωση και πάθος. Από το 2013 ζει και εργάζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου διατηρεί σταθερή παρουσία στον χώρο της υγείας ως χειρουργός και διευθυντής σε δημόσιο νοσοκομείο. Από νεαρή ηλικία έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ιστορία και την ιστοριογραφία. Στον ελεύθερο χρόνο του, μέσα από τη μελέτη και τη συγγραφή, αναζητά τη βαθύτερη κατανόηση του παρελθόντος και τη σχέση του με το παρόν. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας στον Έβρο, έγραψε τις πρώτες του ιστορίες και ποιήματα, που παραμένουν ανέκδοτα.

Ο Νίκανδρος είναι το πρώτο του μυθιστόρημα και αποτελεί καρπό χρόνιου στοχασμού και μελέτης. Είναι παντρεμένος με τη Μαρία Τούνη και έχουν μια κόρη, 14 ετών. Ήδη σχεδιάζει τα επόμενα λογοτεχνικά του βήματα με δύο ακόμη ιστορικά έργα σε εξέλιξη.

Η συνέντευξη δόθηκε στην αρθρογράφο

Ιωάννα Σταθοπούλου 🌹