Συνέντευξη στον ποιητή Νίκο Μυλόπουλο από την Ιωάννα Σταθοπούλου

«Ο ποιητής ως ευαίσθητος δέκτης των μεγάλων αλλαγών που επιτελούνται στο στερέωμα έχει την υποχρέωση να λέει την αλήθεια, να αναζητά και να αμφιβάλλει».

1. Ο τίτλος «Στων μηρών τις παλιές προφητείες» της νέας σας ποιητικής συλλογής που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παρέμβαση, είναι τολμηρός και αινιγματικός. Πώς γεννήθηκε και τι προφητεύει στ’ αλήθεια; Πρόκειται για μια συλλογή περισσότερο εσωτερική ή καθρέφτη της εποχής;

Η προφητεία προηγείται του ανθρώπου όπως η ύπαρξη από την ύλη. Οι μηροί αποτελούν την υλική διάσταση του έρωτα, ο οποίος βρίσκεται ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο, την επιθυμία και την απώλεια. Υπάρχει δηλαδή μια άρρηκτη σχέση ανάμεσα στο σημαίνον, την υλική μορφή και το σημαινόμενο, μια πνευματική έννοια.

Δεν αποτελεί καθρέφτη της εποχής μιας και ο έρωτας είναι συνυφασμένος με την ανθρώπινη ύπαρξη άρα διαχρονικός και ως εκ τούτου στη συλλογή αυτήν προσπαθώ να αγγίξω για πολλοστή φορά το μείζον και αέναο θέμα-θαύμα του έρωτα.

2. Αν έπρεπε να διαλέξετε ένα ποίημά σας που θα συνοψίζει όλο το βιβλίο, ποιο θα ήταν;

Αυτή είναι μια περίεργη ερώτηση . Είναι σαν να ρωτάει κάποιος έναν πολύτεκνο ποιό παιδί του αγαπά περισσότερο. Πάντως για να δώσω μια κάποια απάντηση θα έλεγα ότι από τα ερωτικά, γιατί σ’ αυτό το βιβλίο δεν υπάρχουν μόνο ερωτικά ποιήματα αλλά και κοινωνικά καθώς και υπαρξιακά, θα ξεχώριζα το ποίημα με τίτλο «ΑΟΚΝΟΙ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΑΝΘΟΙ».

3. Ο έρωτας, ο χρόνος και η σιωπή φαίνεται να πλέκονται αξεδιάλυτα στο έργο σας. Είναι ο έρωτας, για εσάς, ένας τρόπος να ξορκίσετε τη φθορά; Ποια η σχέση σας με το χρόνο και τη σιωπή;

Είναι τρεις ξεχωριστές ερωτήσεις. Σε ότι αφορά τον έρωτα υπάρχει ο ιδεατός έρωτας ο οποίος έχει τα εξής χαρακτηριστικά. Είναι αόρατος, άφθαρτος, αμοιβαίος και επίμονος στον χρόνο. Όπως καταλαβαίνετε ένα τέτοιος έρωτας είναι ουτοπικός και κατ’ ανάγκη ο ανολοκλήρωτος. Οι σύγχρονοι άνθρωποι δεν έχουν τον χρόνο, την υπομονή και τα αισθήματα εκείνα που θα έφθαναν σε έναν τέτοιο έρωτα. Στην εποχή των μεγάλων αλλαγών που βιώνουμε οι σχέσεις είναι βιαστικές, υπάρχει ένας ενθουσιασμός από την έλξη και μόνο, ο οποίος παρέρχεται σύντομα και υπάρχουν πάρα πολλοί λόγοι που αυτό συμβαίνει, αλλά δεν είναι της παρούσης. Συχνά ο «έρωτας» σήμερα αφορά σε μια προσομοίωση αισθημάτων που υπολείπεται σε ανθρωπινότητα, είναι μια εποχή μετάβασης από το οικείο στο ανοίκειο.

Ο έρωτας ίσως είναι ο μέγιστος τρόπος να ξορκίσουμε τη φθαρτότητα και τον χρόνο. Οι στίχοι αποτελούν επιθέματα στις εσωτερικές πληγές μας. Αποτελούν συνειδητή επιλογή και ταυτόχρονα βιολογική ανάγκη του ανθρώπου (και του ποιητή) να αντισταθεί στα μέγιστα ερωτηματικά που τον ταλανίζουν και μια υπέρβαση από τα πλέγματα που τον διακατέχουν. Σε ότι αφορά τον χρόνο έχω κατά καιρούς διατυπώσει την άποψή μου ότι δηλαδή ο χρόνος δεν είναι απλώς αόρατος αλλά ανύπαρκτος και ανυπόστατος. Δεν μπορεί ποτέ κανένα ς να τον μετρήσει επακριβώς γι αυτό οι άνθρωποι και πάλι καταφεύγουν στη μνήμη και στη λήθη.

Χαρακτηριστικό είναι ένα χάικου από την προηγούμενη συλλογή μου που συνδυάζει τη θέση μου και για τις δύο έννοιες, δηλαδή τον έρωτα και τον χρόνο.

Ο χρόνος είναι

Οι έρωτες που ζούμε

Και τίποτα άλλο.

Σε ότι αφορά τη σιωπή είναι η ανάγκη και παράλληλα η αιτία που μας οδηγεί να μιλήσουμε και ακόμη είναι η ανάγκη για επικοινωνία. Πολλές φορές μιλάμε με ποιήματα και σιωπή γιατί τα λόγια των άλλων μας έχουν κουράσει, ενώ συχνά όταν βουλιάζουμε στη σιωπή ακουγόμαστε καλύτερα.

4. Οι εικόνες στα ποιήματά σας έχουν συχνά κινηματογραφική υφή και κινούνται ανάμεσα στο ρεαλιστικό και στο ονειρικό. Είναι αποτέλεσμα παρατήρησης ή αναπόλησης; Από πού αντλείτε την πρώτη σπίθα της έμπνευσης;

Η ποίηση μου είναι πολυθεματική με ρεαλιστικά αλλά και υπερρεαλιστικά στοιχεία. Δεν υπάρχει μια ενιαία ροή ή ενότητα ή ιστορία αλλά συνυπάρχουν παράλληλα αφήγηση, παρατήρηση, διάλογος, στοχασμός, εικόνες, ιστορικές ή γεωγραφικές αναφορές. Μέσα από αυτήν την συνύπαρξη πολλαπλών νοημάτων γίνεται μια μετάβαση από το ατομικό στο συλλογικό καθώς επίσης από την φαινομενική διάσπαση του νοήματος αποσταθεροποιείται η γλώσσα και έτσι θεμελιώνεται η ποίηση μου.

Την πρώτη σπίθα μου την προσφέρουν όλες οι αισθήσεις, η όραση, η ακοή, η γεύση, η αφή, τα ψυχικά ερεθίσματα , οι έννοιες της δικαιοσύνης και της ειρήνης και οι βαθύτερες αναζητήσεις και σκέψεις του μυαλού.

5. Πόση σημασία δίνετε στο εξώφυλλο, στην υλικότητα του βιβλίου;

Το εξώφυλλο του βιβλίου είναι μια σημαντική παράμετρος όχι για λόγους εμπορικούς ή εντυπωσιασμού αλλά γιατί ένα πνευματικό έργο είναι σημαντικό να συνοδεύεται από μια αξιόλογη εικαστική δημιουργία. Είχα την τύχη να κοσμήσουν τα εξώφυλλα των ποιητικών μου συλλογών εξαιρετικοί Έλληνες δημιουργοί όπως ο Κώστας ο Τσόκλης, ο Κώστας ο Ξανθόπουλος, ο Κώστας ο Γόγαλης, ο Πέτρος ο Θανούλης.

6. Από την πρώτη σας ποιητική συλλογή με τίτλο Παράκτιος πια ο έρωτας ως σήμερα, τι κρατάτε ως σταθερή πυξίδα στη γραφή σας;

Ο έρωτας είναι μια παγκόσμια ανθρώπινη αλλά και ατομική σταθερά. Είναι η υπέρτατη, διαρκής και έμφυτη αντίσταση του ανθρώπου απέναντι στην έννοια του φυσικού θανάτου και συχνά η άδολη παρηγοριά των ευαίσθητων, των αδύναμων και των απογοητευμένων. Στην ποίηση μου παράλληλα ο έρωτας αποκτά μία πολιτική διάσταση ως πράξη αντίστασης στην κυριαρχία του λόγου και μια απόπειρα προσέγγισης στην ελευθερία.

7. Πώς σας επηρεάζει η καθημερινή ελληνική πραγματικότητα, ως γιατρό και ως άνθρωπο που παρατηρεί τον κόσμο με ποιητικό βλέμμα; Πιστεύετε ότι η ποίηση μπορεί, αν όχι απαραίτητα να γιατρέψει, να συμφιλιώσει;

Η ποίηση είναι από τη φύση της ανατρεπτική , επαναστατική θα έλεγα και δεν επιτρέπει στεγανά και δόγματα. Ο ποιητής ως ευαίσθητος δέκτης των μεγάλων αλλαγών που επιτελούνται στο στερέωμα έχει την υποχρέωση να λέει την αλήθεια, να αναζητά και να αμφιβάλλει. Ζούμε σε εποχές ψεύδους κα παραπληροφόρησης σε σύγχρονες κοινωνίες σκληρές, εγωιστικές, άδικες και απάνθρωπες και η ποίηση χωρίς να έχει στοιχεία διδακτισμού οφείλει να αφυπνίζει συνειδήσεις.

8. Η Θεσσαλονίκη έχει γεννήσει πλήθος ποιητικών φωνών. Εσείς πού νιώθετε ότι ανήκετε μέσα σ’ αυτό το τοπίο και ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερη ευθύνη ενός ποιητή απέναντι στην εποχή του;

Πραγματικά η Θεσσαλονίκη έχει αναδείξει ένα πλήθος αξιόλογων ποιητών και ποιητριών αδικημένων σε μεγάλο ποσοστό από τα ελληνικά γράμματα. Σήμερα διανύουμε μία από τις χειρότερες περιόδους της Ιστορίας μας. Ο άδικος και άνισος καταμερισμός των αγαθών, η παγκοσμιοποίηση, η πείνα και οι αρρώστιες , οι πόλεμοι και οι απώλειες χιλιάδων παιδιών και αμάχων, η μεταναστεύσει, η προσφυγιά και η κάθε μορφή βίας συνθέτουν έναν ζοφερό ορίζοντα μέσα στον οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να επιβιώσουμε. Ως εκ τούτου ο ρόλος και η ευθύνη του ποιητή είναι ακόμη μεγαλύτερος από τις προηγούμενες περιόδους όπου δεν υπήρχαν τόσες πολεμικές συρράξεις και τέτοιο έλλειμμα δημοκρατίας και δικαιοσύνης.

9. Υπάρχουν νέοι ποιητές ή φωνές του σήμερα που σας συγκινούν; Αν μπορούσε η ποίηση τους να αλλάξει ένα πράγμα στη συλλογική μας συνείδηση, ποιο θα θέλατε να είναι αυτό;

Ναι υπάρχουν πολλοί και πολλές νέες αξιόλογες φωνές οι οποίες έχουν την αγωνία να εκφραστούν για τα κακώς κείμενα μέσα από τους κλασσικούς τρόπους, βιβλία, λογοτεχνικά περιοδικά αλλά και από μέσα της εποχής όπως facebook, Instagram, tic toc, X. Οποιοσδήποτε έχει κάτι να πει ας το κάνει με όποιον τρόπο επιθυμεί αρκεί να μην εξαντλείται στην προσωπική προβολή και ωραιοπάθεια.

10. Ποια είναι τα επόμενα βήματά σας; Υπάρχει μια νέα ποιητική συλλογή ή κάποιο διαφορετικό δημιουργικό εγχείρημα;

Προσπαθώ να αλλάζω τον τρόπο γραφής χωρίς να ξεφεύγω από ένα συγκεκριμένο είδος που με αντιπροσωπεύει μιας και τα πάντα μεταβάλλονται με ασύλληπτες ταχύτητες.

Ετοιμάζω καινούργιο βιβλίο δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στα κοινωνικά προβλήματα που γιγαντώνονται και καθώς τα χρόνια κυλούν αναδύονται στη σκέψη μου όλο και περισσότερα υπαρξιακά θέματα.

Για τον συγγραφέα...

Ο Νίκος Μυλόπουλος γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1951 στην οποία σπούδασε, ζει και εργάζεται ως Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. Έχει εκδώσει δώδεκα ποιητικές συλλογές ενώ συμμετείχε και σε τέσσερα συλλογικά ποιητικά βιβλία. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα Ιταλικά, Γερμανικά και Ισπανικά και έχουν δημοσιευθεί σε πλείστα ελληνικά και ξένα λογοτεχνικά περιοδικά και στο διαδίκτυο. Επίσης, επιλεγμένα ποιήματά του περιλαμβάνονται σε πολλές ποιητικές ανθολογίες. Συνεντεύξεις, ανέκδοτα ποιήματα και κριτικά σημειώματα για το έργο του έχουν δημοσιευθεί στους ιστότοπους λογοτεχνίας Culture Book, Ennepe moussa, Fractal, Literature, Diastixo, καθώς επίσης στο «Νόημα», «Στους πίσω κήπους μίας λέξης», στη «Φιλολογική» και στην «Οδό Πανός».

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ

• Παράκτιος πια ο έρωτας. Πλέθρον, 2002

• Δυο παράθυρα με κιμωλία. Μεταίχμιο, 2005

• Οι εραστές πάντα σιωπούν. Μεταίχμιο, 2007

• Ξημερώνει στο γέλιο σου. Οι Εκδόσεις των Φίλων, 2011

• Όνειρα σε συνέχειες. Σαιξπηρικόν, 2012

• Τέλος της περιπλάνησης. Γαβριηλίδης, 2015

• Οι εφτά καινούργιες μέρες. ΕΝΕΚΕΝ, 2015

• Όπως η θάλασσα με το αύριο. Γαβριηλίδης, 2016

• Εγχείρημα φωτός. Κουκκίδα, 2018

• Ο κλήρος του ανεκπλήρωτου. Οι Εκδόσεις των Φίλων, 2019

• Ερασιτέχνης σχοινοβάτης. Εκδόσεις ΚΟΡΑΛΛΙ, 2021

• Θερίσματα ζωής και ερώτων. Δίγλωσση έκδοση. Εκδόσεις Στίξις, 2022

• Τ΄ ανοξείδωτα Χάικου. Μασώντας πέτρες. Εκδ. Παρέμβαση, 2023

• Στων μηρών τις παλιές προφητείες. Εκδ. Παρέμβαση, 2025

Συνέντευξη: Ιωάννα Σταθοπούλου

Αρθρογράφος