Συνέντευξη: Ιωάννα Σταθοπούλου/ Άγγελος Χαριάτης 🌹

1. Το νέο σας μυθιστόρημα «Σκιές πάνω από το Όρος» μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Κύφαντα. Ποια είναι η κεντρική ιδέα αυτού του βιβλίου και τι περιμένετε να αφήσει στους αναγνώστες του; Υπάρχει μια ελπίδα ή μια προτροπή που θέλετε να μεταδώσετε;

Το μυθιστόρημα Σκιές πάνω από το Όρος έχει ως τόπο το εμβληματικό Άγιο Όρος και χρόνο το παρόν ή έστω το κοντινό παρελθόν. Ο κεντρικός μου ήρωας Ιούλιος Φέρτης, ένας ογδοντάχρονος συνταξιούχος ιδιωτικός ερευνητής, με αφορμή και αιτία ένα τάμα, ταξιδεύει προς το περιβόλι της Παναγιάς με σκοπό να το εκπληρώσει. Όταν φτάνει εκεί, δολοφονίες μοναχών αρχίζουν να συμβαίνουν. Αναλαμβάνει δράση, κατόπιν προτροπής του Ηγουμένου, ώστε να λύσει το μυστήριο.

Ανήκει στον χώρο της crime fiction λογοτεχνίας. Αν και αρέσκομαι στο να χρησιμοποιώ το είδος ώστε να εντάσσω και διάφορα άλλα λογοτεχνικά είδη ή υποείδη.

Να είναι μια όμορφη αναγνωστική εμπειρία και προβληματισμός. Αυτή την επίγευση επιθυμώ για τον αναγνώστη. Θεωρώ τη λογοτεχνία κυρίως ένα μέσο ψυχαγωγίας με περισσότερο έμφαση στον προβληματισμό, παρά την «καθαρή» διασκέδαση.

Γενικότερα στα έργα μου, κατά την πορεία της συγγραφής τους, δεν έχω ως σκοπό να μεταδώσω ελπίδα ή προτροπή. Ο κάθε αναγνώστης είναι μοναδικός και έχει τις δικές του προσλαμβάνουσες.

2. Ο Ιούλης Φέρτης είναι ένας πρωταγωνιστής που εκλείπει από τη σύγχρονη λογοτεχνία, καθότι ηλικιωμένος. Ποιες εμπειρίες ή παρατηρήσεις σας ώθησαν να δημιουργήσετε έναν ήρωα στα 80 του χρόνια; Πώς αντιλαμβάνεστε την ηλικία μέσα από την έρευνα και τα οράματά του; Επίσης, πώς βιώνετε τη διαδικασία της «σύζευξης» με έναν πρωταγωνιστή και πόσο από εσάς υπάρχει στον Φέρτη;

Μεγαλώνοντας στην οικογένεια περιτριγυριζόμουν, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, από μεγαλύτερης ηλικίας συγγενικά πρόσωπα. Υπό αυτή την έννοια, ήταν ιδιαιτέρως εύκολη η παρατήρηση και κατ’ επέκταση η δημιουργία ενός ογδοντάχρονου ήρωα.

Δεν γνωρίζω επακριβώς πώς μπορώ να την αντιληφθώ. Η γραφή, έτσι και αλλιώς, είναι η μεταφορά του υποσυνείδητου στην πραγματικότητα με την μετατροπή του σε επινόηση.

Θα πρέπει να περιμένω τριάντα χρόνια, αν καταφέρω να φτάσω στα ογδόντα, για να έχω μια πλήρη άποψη.

Χρόνια τώρα, προσπαθώ να γράφω και εν προκειμένω να δημιουργώ τους ήρωές μου κάθε φορά όντας αποστασιοποιημένος. Επομένως δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο μου στους ήρωές μου.

3. Οι θρησκευτικές αναφορές και οι ιστορικές πληγές (τουρκοκρατία, Κατοχή) αλληλεπιδρούν στην πλοκή του βιβλίου. Ποια είναι η δική σας σχέση με τη θρησκεία και τι σας ενδιέφερε να πείτε για τη σχέση θρησκείας και βίας;

Η πίστη ή η μη-πίστη είναι καθαρά προσωπικό ζήτημα. Θα χαρακτήριζα τη δική μου σχέση με τη θρησκεία, την όποια θρησκεία, μάλλον «χλιαρή».

Πολλές φορές η θρησκεία χρησιμοποιείται για αλλότριους σκοπούς. Τρανό παράδειγμα οι Σταυροφορίες. Μπορεί να εργαλειοποιηθεί στα χέρια των ισχυρών.

4. Τα οράματα του πρωταγωνιστή σας με τη νεκρή σύζυγό του, προσδίδουν ένα υπαρξιακό υπόβαθρο. Ποιος ήταν ο σκοπός σας με αυτόν τον υπερφυσικό υπαινιγμό; Πιστεύετε ότι η λογοτεχνία μπορεί να εξερευνήσει το «ιερό» χωρίς δογματισμό;

Μιας και αποφάσισα να στήσω τον αφηγηματικό μου καμβά στο Άγιο Όρος, θα ήταν αδύνατο να μην στηρίξω και να μην υποστηρίξω το υπαρξιακό υπόβαθρο. Αυτή είναι και η θεματική μου σε αρκετά, στα περισσότερα για την ακρίβεια, μυθιστορήματά μου. Μου αρέσει να εξερευνώ μέσω της γραφής τα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης.

Εάν υπάρχει δογματισμός σε ένα λογοτεχνικό έργο, αυτό παύει να είναι λογοτεχνία. Μοιάζει με στρατευμένη τέχνη, την οποία απορρίπτω μετά βδελυγμίας.

Η τέχνη μπορεί, γενικότερα, να εξερευνήσει το «ιερό» χωρίς δογματισμό.

5. Ποιο από τα βιβλία σας σας κόστισε περισσότερο συναισθηματικά και γιατί; Υπάρχει κάτι ανάλογο σε αυτό το νέο έργο;

Στα περισσότερα έργα μου, αφήνω ένα κομμάτι από την ψυχή μου. Κάπως έτσι πιστεύω ότι πρέπει να γράφεται η καθαρή, ατόφια πρόζα. Να βάλεις τη ψυχή σου πάνω στο χαρτί, να την κόψεις χίλια κομμάτια, να βάλεις μερικά από αυτά στο κείμενο. Το δάκτυλο και Η σκιά του πατέρα ήταν εκείνα τα οποία μου κόστισαν περισσότερο συναισθηματικά. Σχεδόν σκάλισα την ψυχή μου και ξεπέρασα πολλούς αυτοπεριορισμούς.

Στο νέο έργο προβληματίστηκα ιδιαίτερα με το θέμα των γηρατειών, για την ύπαρξη ή όχι της μετά-ζωής. Υπό αυτή την έννοια πλήρωσα το αντίστοιχο συναισθηματικό αντίτιμο.

6. Πώς εξελίσσεται η γλωσσική σας στρατηγική ανάμεσα στα μυθιστορήματα σας; Υπάρχει κάποια λέξη ή φράση στο βιβλίο που ξεχωρίσατε ή σας συγκίνησε ιδιαίτερα;

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η ερώτησή σας. Επιθυμία μου είναι να διατηρώ ένα δικό μου συγγραφικό ύφος το οποίο να εξελίσσεται συν τω χρόνω, χωρίς να αλλοιώνεται. Να βελτιώνεται σε κάθε επόμενο συγγραφικό βήμα, αποφεύγοντας ασφαλώς τους μιμητισμούς. Πιστεύω στην ενσωμάτωση και την κατάκτηση, και όχι στην ωμή μίμηση. Πέρα όμως από αυτό, θεωρώ πως κάθε ιστορία έχει τη δική της αφηγηματική φωνή, τον δικό της τρόπο να ειπωθεί. Τι θέλω να πω, ανάλογα με την ιστορία επιλέγω και την κατάλληλη στρατηγική. Υπάρχουν ιστορίες που χρειάζονται μια δόση λυρισμού. Άλλες με αρκετές παρομοιώσεις· έχω κατηγορηθεί για τη χρήση πολλών παρομοιώσεων. Άλλες με λόγο άμεσο, απλό. Επιλογή ή όχι μακροπερίοδου λόγου.

7. Ποια στοιχεία εκτιμάτε σ’ έναν εκδοτικό οίκο, και τι σας οδήγησε να συνεργαστείτε με τις εκδόσεις Κύφαντα για αυτό το έργο;

Συνέπεια, ήθος, προσοχή. Να αφουγκράζεται τις ανησυχίες του συγγραφέα. Βρήκα στις εκδόσεις Κύφαντα αυτά τα απαραίτητα, νομίζω για όλους τους συγγραφείς, στοιχεία.

8. Έπειτα από τη συγγραφή 15 βιβλίων, θα θέλαμε να μάθουμε κατά πόσο έχει αλλάξει η σχέση σας με τη γραφή; Το «Σκιές πάνω από το Όρος» σας άφησε με νέες ερωτήσεις ή εκπλήξεις σχετικά με τον εαυτό σας ως συγγραφέα;

Νομίζω πως όχι. Η σχέση μου με τη γραφή χρονολογείται από το τόσο μακρινό, τώρα πια, 1993.

Η αλήθεια είναι πως το λογοτεχνικό έργο οφείλει να αφήνει ερωτήματα και εκπλήξεις. Μιλώ και ως αναγνώστης αλλά και ως συγγραφέας. Νέα ερωτήματα πάντα δημιουργούνται, καλλιεργούνται στο μυαλό μου, είτε γράφοντας μια νέα ιστορία, είτε αφότου αυτή έχει ολοκληρωθεί.

9. Το νέο σας εγχείρημα σχετίζεται με την παροχή ποικίλων υπηρεσιών προς συγγραφείς. Πείτε μας περισσότερα για αυτό καθώς και το τι σας ώθησε να το ξεκινήσετε; Υποβόσκει κάποια απογοήτευση στο χώρο της λογοτεχνίας και των εκδόσεων ή κάποια προσωπική ανάγκη;

Έχοντας συμπληρώσει είκοσι χρόνια εκδοτικής παρουσίας στον χώρο, και άλλα δέκα πριν παρουσιάσω στο αναγνωστικό κοινό το πρώτο μου έργο, θέλησα να μοιραστώ την εμπειρία μου με άλλους, νεότερους συγγραφείς.

Η ομάδα αποτελείται από έμπειρους διορθωτές- επιμελητές και φιλολόγους. Υπάρχει ταλέντο στον χώρο, μόνο που κάποιες φορές είναι δύσκολο να προσπαθήσεις μόνος. Επιπλέον το μεγάλο στοίχημα είναι ο χρόνος. Με τις υπηρεσίες μας, ο νέος συγγραφέας γλιτώνει χρόνο. Του δείχνουμε τον δρόμο, τον φωτίζουμε αν θέλετε. Με την καθοδήγηση, τις παρατηρήσεις, τις διορθώσεις, την επιλογή του κατάλληλου εκδοτικού οίκου για το έργο του.

Θα έλεγα πως είναι ένα ακόμη προσωπικό στοίχημα. Από τα πολλά που έχω βάλει στον χώρο της λογοτεχνίας.

Οι εκδοτικοί, έχουν τον δικό τους τρόπο λειτουργίας. Η αγορά δηλαδή οι αναγνώστες, συγγραφείς, προμηθευτές, συνεργάτες είναι εκείνοι που τους αξιολογούν.

10. Ποιες είναι οι σκέψεις και τα σχέδια του Άγγελου και του Χαριάτη για το άμεσο μέλλον; Υπάρχει κάποιο λογοτεχνικό είδος το οποίο επιθυμείτε να δοκιμάσετε ή κάτι που είναι τελείως διαφορετικό με τη συγγραφή;

Δεν διαχωρίζω τον Άγγελο από τον Χαριάτη. Είμαι μια προσωπικότητα· με τα καλά μου και τα στραβά μου.

Θα ήθελα πάνω από όλα να έχω πνευματική και σωματική υγεία. Τα υπόλοιπα έρχονται. Δεν βιάζομαι. Κοιτάζω μέρα τη μέρα να δημιουργώ και να αναπτύσσομαι όσο περισσότερο γίνεται. Η έμπνευση δεν λείπει. Η όρεξη για την ανάπτυξη της νέας δραστηριότητας (υπηρεσίες προς συγγραφείς) αρκετή.

Συγγραφικά αρκούμαι στο διήγημα και στο μυθιστόρημα. Νομίζω πως νιώθω καλά. Αυτό άλλωστε δεν είναι το σημαντικό; Να νιώθεις πως είσαι καλά, πως ρουφάς κατά πως πρέπει το μεδούλι της ζωής.

Για τον συγγραφέα...

Ο Άγγελος Χαριάτης γεννήθηκε στην Καλλιθέα Αττικής το 1975 και μεγάλωσε στις γειτονιές του Πειραιά. Έχουν εκδοθεί 14 βιβλία μυθοπλασίας και έχει συμμετάσχει σε 10 συλλογικούς τόμους.

Μέλος του PEN Greece και της ΕΛΣΑΛ (Ελληνική Λέσχη Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας). Κείμενά του, λογοτεχνικές κριτικές, συνεντεύξεις έχουν δημοσιευθεί σε ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα.

🌹