Αύγουστος Κορτώ - Συνέντευξη στην Ιωάννα Σταθοπούλου, για το "Λόγω Τιμής"

Ο καταξιωμένος συγγραφέας Αύγουστος Κορτώ

1. Το νέο μυθιστόρημά σας «Σταυραετός και Κούκος» μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη. Πείτε μας, πώς γεννήθηκε η ιστορία, τι αντιπροσωπεύουν για εσάς αυτά τα δύο πουλιά και ποια είναι τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε στους αναγνώστες σας;

Το βιβλίο γεννήθηκε με μια εικόνα: είδα μια νέα κοπέλα να ανηφορίζει το καλντερίμι ενός χωριού με δυο μικρά παιδιά - το ένα δικό της, το άλλο έκθετο. Ήταν ανεπιθύμητη. Απ’ αυτά τα στοιχεία αναδύθηκε η ιστορία - τα δυο χωριά, το ζευγάρι που κλέβεται, τα πάθη της Κατοχής, όλο το βιβλίο. Ήθελα να μάθω περισσότερα για τη Σμαρώ, κι έτσι έγραψα την ιστορία της.

2. Η Σμαρώ, η κεντρική ηρωίδα, κουβαλάει μυστικά και σιωπές μιας ολόκληρης εποχής. Τι σας οδήγησε να επιστρέψετε στη μεταπολεμική Ελλάδα για να μιλήσετε για τόσο σημερινά θέματα;

Ο σκοπός μου ήταν να δείξω την ιστορία ως ζωντανή οντότητα, που καταβροχθίζει ανθρώπους. Αυτό, φυσικά, ισχύει και σήμερα - παραδέρνουμε στην ιστορία που γράφεται από εμάς, και σ’ αυτήν που γράφεται ερήμην μας. Για να είναι αληθινή η Ελλάδα του βιβλίου, έπρεπε να είναι σκληρή - και μες σ’ αυτή τη σκληρότητα αναζήτησα, όπως πάντα, την τρυφερότητα και την αγάπη.

3. Πώς είναι η σχέση σας με τους χαρακτήρες όταν γράφετε; Σας στοιχειώνουν ή τους αφήνετε πίσω σας όταν τελειώσει η ιστορία; Αν μπορούσατε να συνομιλήσετε με έναν από τους ήρωες του «Σταυραετός και Κούκος», ποιον θα διαλέγατε και τι θα του λέγατε;

Είμαι άπιστος δημιουργός - ξεχνάω τα βιβλία μου τη στιγμή που τα τελειώνω. Οι εξαιρέσεις είναι ελάχιστες. Ο “Σταυραετός” ψάχνει τον δικό του δρόμο, χωρίς εμένα. Είναι πια μεγάλο παιδί.

4. Μετράτε ήδη σαράντα βιβλία. Ποια είναι για εσάς η ουσία της συγγραφικής διαδικασίας και πώς διατηρείται η έμπνευση και η ανάγκη για δημιουργία, χωρίς να επαναλαμβάνεστε, ύστερα από μια τόσο παραγωγική διαδρομή; Υπάρχουν στιγμές που κουράζεστε από τη γραφή ή είναι κάτι που σας αναζωογονεί και σας γαληνεύει;

Δεν πιστεύω στην έμπνευση - μόνο στη σκληρή δουλειά. Βρίσκεις μια ιδέα - γύρω μας πλανιούνται μυριάδες - και καθίζεις τον κώλο σου να την κάνεις βιβλίο. Γράφω συνέχεια, με την ελπίδα ότι κάθε φορά γίνομαι έστω κι ελάχιστα καλύτερος συγγραφέας.

Αυγούστος Κορτώ, "Σταυραετός και Κούκος", εκδόσεις Πατάκη (2025)

5. Στα έργα σας, το τραύμα και η τρυφερότητα συνυπάρχουν. Πιστεύετε πως η αγάπη μπορεί πράγματι να λυτρώσει ή απλώς να γλυκάνει τις πληγές; Επίσης, το χιούμορ είναι πάντα παρόν ακόμη και στα πιο σκοτεινά σημεία της γραφής σας. Είναι για εσάς άμυνα ή τρόπος κατανόησης του πόνου;

Το τραύμα, όπως το παρελθόν που το περιέχει, είναι ζωντανός οργανισμός. Το κατά πόσον το εξουσιάζουμε ή μας εξουσιάζει εξαρτάται απ’ το αν έχουμε μοχθήσει για να γιατρέψουμε την ψυχή μας. Όσο για το χιούμορ, είναι ο μόνος αμυντικός μηχανισμός, ο μόνος μηχανισμός επιβίωσης, που αντιστέκεται και στις μεγαλύτερες τραγωδίες.

6. Πώς διαχειρίζεστε τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην εξομολόγηση και τη μυθοπλασία; Νιώθετε πια την ανάγκη να προστατεύσετε κάτι μέσα σας ή η έκθεση θα παραμένει μέρος της αλήθειας σας;

Τα βιβλία μου είναι πάντα εξομολογητικά, προσωπικά, συγκινησιακά. Προσπαθώ να υποδύομαι τους χαρακτήρες με όση πιστότητα είμαι ικανός να δώσω στη δημιουργία τους. Και δεν κρατάω τίποτα φυλαγμένο ή απόρρητο - αν δεν εξέθετα όλη μου την ψυχή στο γράψιμο, θα σταματούσα να γράφω.

7. Μιλάτε συχνά ανοιχτά για την ψυχική υγεία. Θεωρείτε ότι σήμερα η ελληνική κοινωνία έχει κάνει βήματα αποδοχής ή απλώς έμαθε να σωπαίνει πιο εκλεπτυσμένα; Τι θα λέγατε σε κάποιον νέο άνθρωπο που υποφέρει σιωπηλά και ντρέπεται να ζητήσει βοήθεια;

Έχουν γίνει τεράστια βήματα - το ‘80 και το ‘90 η ψυχική νόσος ήταν το υπέρτατο ταμπού, κι οι συνθήκες θεραπείας και νοσηλείας θύμιζαν ακόμα τα άσυλα ανιάτων - αλλά πρέπει να γίνουν κι άλλα. Το κράτος οφείλει να μορφώσει διεξοδικά τον πληθυσμό, μέχρι το στίγμα να εξαλειφθεί. Μιλάω συχνά με νέους ασθενείς στην πρώτη εκδήλωση της νόσου - και τους λέω πάντα το ίδιο: γιατρός, αγωγή (εφόσον προκρίνεται), υπομονή, και δουλειά. Η δουλειά μπορεί να αποβεί σωτήρια για τον καταθλιπτικό, και όχι μόνο.

8. Έχετε διαθέσει έντεκα βιβλία σας ελεύθερα στην Ανοιχτή Βιβλιοθήκη. Τι σημαίνει για εσάς η προσφορά ως έννοια και ως στάση ζωής; Ήταν μια κίνηση μοιράσματος, μια πρόθεση βοήθειας ή μια μορφή αντίστασης σε μια εποχή όπου το βιβλίο, λόγω του υψηλού του κόστους, τείνει να θεωρείται είδος πολυτελείας;

Ξέρω πόσο δύσκολα περνάει το μεγαλύτερο μέρος των συνανθρώπων μου. Ακόμα κι αν το βιβλίο είναι για σένα είδος πρώτης ανάγκης, έχουμε φτάσει στο σημείο που τα δέκα-δεκαπέντε ευρώ (δεν συζητάμε τα είκοσι και πάνω) είναι για πολύ κόσμο μεγάλο ποσό, που πρέπει να καλύψει άλλες ανάγκες. Και καθώς γράφω εφτά με οχτώ βιβλία τον χρόνο, το να μοιράζομαι κάθε τόσο ένα μυθιστόρημα για δωρεάν ανάγνωση είναι για μένα χρέος.

9. Αν κοιτάξετε πίσω, ποια στιγμή της διαδρομής σας θα αλλάζατε και ποια θεωρείτε καθοριστική για εσάς, ως άνθρωπο και ως συγγραφέα;  

Δεν νομίζω ότι θα άλλαζα το παραμικρό. Κι ό,τι έχω γράψει τα τελευταία είκοσι δύο χρόνια το χρωστώ στον Τάσο - αν δεν είσαι ζωντανός, δεν γράφεις.

10. Κλείνοντας, αν κοιτάξετε μπροστά, ποιος κύκλος νιώθετε πως ανοίγει τώρα για εσάς; Υπάρχει κάποια νέα ανάγκη, σκέψη ή επιθυμία που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;

Η δουλειά συνεχίζεται, όπως πάντα. Έχω έτοιμα βιβλία για τον επόμενο χρόνο, ένα από αυτά πολύ αγαπημένο. Η ζωή του συγγραφέα - τουλάχιστον ενός συγγραφέα σαν εμένα - δεν είναι συναρπαστική. Κάθομαι στον υπολογιστή, βάζω μουσική και γράφω. Κι ελπίζω το βιβλίο να είναι καλό.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα...

Ο Αύγουστος Κορτώ, κατά κόσμον Πέτρος Χατζόπουλος, γεννήθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη. Έχει εκδώσει διηγήματα, μυθιστορήματα, ποιήματα, νουβέλες, κριτικές και βιβλία για παιδιά.

Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν:

• τα μυθιστορήματά του Το βιβλίο της Κατερίνας (2013), Επειδή είναι η καρδιά μου (2014), Μικρό χρονικό τρέλας (2016), Ρένα (2017), Σκυλίσια ψυχή (2018), Το μυστικό του Λεονάρντο (2019), Δέσποινα (2020), Όταν κοιμούνται οι φίλοι μου (2021), Μισό παιδί (2021), Η άλλη Κατερίνα (2022), Η μικρή λέξη αγάπη (2022), Τζέρι (2023), Τσιτσιμπού, η μάγισσα της πίστας (2023), Το πράσινο αστέρι (2023), Το σεξ και πώς να το αποφύγετε (2024), Σεξ στις 30 του Φλεβάρη (2025), Της χούντας το πουλί (2025), Σταυραετός και Κούκος (2025)

• τα ευθυμογραφήματα Έρως ανίκατε μάσαν (2015), Νεοελληνική μυθολογία (2016), Ο άνθρωπος που έτρωγε πολλά (2016), Φωτιά στα Σαββατόπαχα (2018)

• η μαρτυρία Η καλύτερη χειρότερη μέρα της ζωής σου. Κουβέντες για το φως μες στο σκοτάδι της κατάθλιψης (2020) και

• το αφήγημα Η καρδιά του πατέρα μου (2024).

Επίσης, έχει γράψει βιβλία για παιδιά:

Η εξαφάνιση της Ντόροθυ Σνοτ (2003) που απέσπασε το Κρατικό Βραβείο παιδικής λογοτεχνίας καθώς και το Βραβείο Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού βιβλίου, Ο στοιχειωμένος πύργος της Ούρσουλα ντε Φλαφ (2005), Η μαμά δε θέλει να μου πάρει ζωάκι (2005), Έγκλημα στο Τούνδρα εξπρές (2011), Δεν ξανακάνω μπάνιο ποτέ! (2013), Το καταραμένο περιδέραιο της Νιαουφερτίτης (2016), Κορνήλιος Κρικ, σκίουρος ντετέκτιβ (2016) και Το ουφάκι (2017).

Η συνέντευξη παραχωρήθηκε στην Ιωάννα Σταθοπούλου, συγγραφέα-αρθρογράφο του "Λογω Τιμής".