Οι Τρεις Όψεις της Άνηθικότητας

Εικονογράφος: Γιώργος Θανάσης

Η ανθρώπινη συμπεριφορά, ειδικά σε σχέση με την ηθική, είναι συχνά ένας λαβύρινθος αντιφάσεων. Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις είναι ότι υπάρχουν τρεις βασικοί τρόποι με τους οποίους ένα άτομο μπορεί να βρεθεί εκτός ηθικών ορίων: η ασυδοσία, η συμμόρφωση και η αδιαφορία.

Πρώτον, υπάρχει η ανηθικότητα της εξουσίας, όταν κάποιος, εκμεταλλευόμενος τη θέση του, κάνει ό,τι θέλει χωρίς να λογαριάζει τις συνέπειες.

Αυτή η μορφή ανηθικότητας συνδέεται με την ψευδαίσθηση της υπεροχής, όπου το άτομο νιώθει απαλλαγμένο από τους κανόνες που δεσμεύουν τους υπόλοιπους.

Εδώ, η πράξη γίνεται σύμβολο διαφοροποίησης, μια απόδειξη ότι μπορεί να παραβεί τα όρια χωρίς να τιμωρηθεί.

Πού οφείλεται αυτή η συμπεριφορά;

Συχνά, η ρίζα της βρίσκεται σε μια βαθιά ανασφάλεια ή στην ανάγκη να γεφυρωθεί ένα κενό εσωτερικής αξίας με εξωτερική κυριαρχία.

Δεύτερον, υπάρχει η ανηθικότητα της συμμόρφωσης, όταν κάποιος ενδίδει σε πράξεις που δεν επιθυμεί, απλώς επειδή οι άλλοι τις κάνουν.

Αυτή είναι η πιο κρυφή και διαδεδομένη μορφή ανηθικότητας, μια συμπεριφορά που τρέφεται από τον φόβο της απομόνωσης.

Εδώ, το άτομο δεν παραβιάζει τους κανόνες από συνειδητή επιλογή, αλλά επειδή δεν έχει αναπτύξει την ικανότητα να λέει «όχι», είτε στον εαυτό του, είτε στην ομάδα.

Η συμμόρφωση γίνεται δικαιολογία, και η ηθική θαμπώνει κάτω από το βάρος της συλλογικής αδράνειας.

Τρίτον, εμφανίζεται η ανηθικότητα της αδιαφορίας, όταν το άτομο δεν ενδιαφέρεται καν να αξιολογήσει αν οι πράξεις του είναι ηθικές ή όχι.

Αυτή η κατάσταση αντιπροσωπεύει μια τραγική απόσπαση από την ανθρώπινη συνείδηση και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα, τόσο για το άτομο όσο και για την κοινωνία.

Τι μας διδάσκουν αυτές οι μορφές ανηθικότητας;

•Η πρώτη μας υπενθυμίζει ότι η ηθική δεν είναι μόνο θέμα κανόνων, αλλά και αυτογνωσίας.

•Η δεύτερη μας προκαλεί να αναλογιστούμε πόσο συχνά θυσιάζουμε την αυθεντικότητά μας στον βωμό της αποδοχής.

•Και η τρίτη μας φωνάζει να μην αφήνουμε την ηθική μας ευαισθησία να αποκοιμηθεί στο βάθος της ρουτίνας ή της απάθειας.

Στο τέλος, η πραγματική ηθική δεν απαιτεί να είμαστε άγιοι, απαιτεί να είμαστε παρόντες και ενήμεροι στις επιλογές μας.

Μόνο έτσι μπορούμε να ξεχωρίσουμε την ελευθερία από την ασυδοσία, και τη συμμόρφωση από την έκφραση της αυθεντικότητας.

Και ας μην ξεχνάμε: Η ανθρωπότητα έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει ηθική σοφία και συλλογική συνείδηση.

Ακόμα κι αν οι προκλήσεις είναι πολλές, η ικανότητά μας να αναλογιζόμαστε, να μετανιώνουμε και να βελτιωνόμαστε είναι το φως που μπορεί να διαλύσει τον λαβύρινθο.

Το μέλλον μπορεί να είναι πιο φωτεινό, αν επιλέξουμε να δράσουμε με ευθύνη και ενσυναίσθηση.

Κείμενο: Γιώργος Θανάσης

Εικονογράφος: Γιώργος Θανάσης