Η αρχαία τραγωδία δεν έπαψε να είναι παρούσα στα θεατρικά τεκταινόμενα του τόπου μας αλλά ούτε και παγκοσμίως.
Θα ήθελα στο άρθρο μου αυτό να αναπτύξω τι εννοούμε όταν αποκαλούμε έναν ηθοποιό τραγωδό. Να υπάρχει κάτι επιβλητικό στην εμφάνιση του, στην φωνή του, στον τρόπο που αρθρώνει τον λόγο, και άλλα παρόμοια που δεν τον κατατάσσουν σε έναν άνθρωπο που επρόκειτο να υποδυθεί αναγνωρίσιμο και της διπλανής πόρτας.
Έπειτα, όσον αφορά την φωνή, το απαραίτητο αυτό εργαλείο του ηθοποιού, και για να μην χαθεί λέξη από τον τραγικό λόγο των αρχαίων μας τραγικών, χρειάζεται ένα ειδικό ποστάρισμα, αφού πρέπει πρώτα να καλλιεργήσει το διάφραγμα του. Είναι μεγάλοι αυτοί οι ρόλοι και χαρακτηρίζονται από ψυχικό σθένος, πράγμα που σημαίνει, ότι η φωνή οφείλει να βγαίνει χωρίς την παραμικρή ταλαιπωρία.
Τι πρέπει λοιπόν να έχει ο ηθοποιός που ασχολείται με αυτό το είδος,
όχι περιστασιακά αλλά σε όλη του την θεατρική ζωή.
Πρώτα στα εσωτερικά χαρίσματα είναι το υψηλό σθένος και η εντρυφήσει στο νόημα των στίχων, που αυτό απαιτεί πολλή μελέτη και υψηλή προσήλωση αλλά και ένα υψηλό πνεύμα που θα κάνει δικά του τα πάθη του ηρώων που καλείται να ερμηνεύσει.
Στα εξωτερικά χαρίσματα είναι οπωσδήποτε η επιβλητική παρουσία, η φωνή που μένει στέρεα σε όλες τις σκηνές της τραγωδίας, χωρίς τον παραμικρό δισταγμό, είτε ο ήρωας είναι ο νικητής είτε ο χαμένος, είτε τον βρίσκει χαρά είτε συμφορά.
Γιατί πάνω απ'όλα οι ήρωες στο αρχαίο δράμα, έχουν την αυτοκυριαρχία τους και αυτοί δεν την χάνουν ποτέ.
Αν θα έπρεπε να προσθέσω ένα ακόμα στοιχείο για τον ηθοποιό της αρχαίας τραγωδίας, αυτό θα ήταν η αμφιβολία.
Αυτό είναι καλό για όλα τα είδη του θεάτρου (αμφιβολία και σιγουριά), αλλά εδώ είναι πιο αναγκαία.
Και όσο περισσότερο την κατέχει την αμφιβολία (ο ηθοποιός), τόσο σημαίνει ότι βρίσκεται στον καλύτερο δρόμο για τις 'γραμμές του ρόλου του'.
Είναι σημαντική και δεν εφησυχάζει τον ηθοποιό, τον κρατάει στο αίσθημα της αναζήτησης και όσο αναζητεί τόσο βρίσκει νέους δρόμους στην επόμενη ανάγνωση, πρόβα, παράσταση ή σε μεταγενέστερο ανέβασμα.
Είναι εικοσιπέντε αιώνες που γράφτηκαν αυτά τα έργα, έτσι κάνουν την αμφιβολία χρήσιμη και ωφέλιμη.
Πολλοί άνθρωποι που έδωσαν την ζωή τους στο αρχαίο δράμα μας έδειξαν τι χρειάζεται για την αναβίβαση του.
Ο Αλέξης Μινωτής, (κορυφαίος τραγωδός αν και μικρόσωμος), με την ασκητική του και με την μεγάλη του λατρεία για το υψηλό αυτό θεατρικό είδος, μας έδειξε τον δρόμο της σκληρής και επίμονης δουλειάς.
Εντρύφησε στα μεγάλα αυτά και αιώνια έργα, με πίστη απαράμιλλη, αφού δούλεψε το συναίσθημα, την φωνή αλλά και το ίδιο του το σώμα για να μπορέσει να παραστήσει σωστά και με ακρίβεια τις τραγικές μορφές των μεγάλων μας τραγικών. Η Κατίνα Παξινού, πριν την ένταξη της στην Θυμέλη του θεάτρου είχε την μουσικότητα, εκ φύσεως και έπειτα με τις σπουδές της - γιατί είναι απαραίτητη η μουσικότητα στο αρχαίο δράμα.
Η Άννα Συνοδινού ευτύχησε να έχει δάσκαλο τον μεγάλο Έλληνα σκηνοθέτη Δημήτρη Ροντήρη, που από αυτόν έμαθε να αρθρώνει σωστά τον λόγο τιμώντας έτσι τις Αττικές Τραγωδίες.
Είναι και άλλοι, πολλοί ηθοποιοί που καταπιάστηκαν με αυτό το είδος θεάτρου και το όνομα τους ήταν σε πολλές παραγωγές.
Όλοι δούλεψαν αυτά τα στοιχεία για να μπορεί η ψυχή ο λόγος και το σώμα μαζί με το συναίσθημα να εναρμονιστούν και να ισορροπήσουν πλήρως.
Ευτυχώς η διαδρομή τους και η ιστορία τους, τους δικαίωσε. Εμπνεόμενος από αυτά τα φωτεινά παραδείγματα - με μαρτυρίες των ίδιων - μπόρεσα κάπως να αναπτύξω τα χρειώδη για τον ηθοποιό που έχει την απόλυτη εξειδίκευση στον τομέα του αρχαίου δράματος και στην αναβίβαση του.
Μέσα σε αυτά προστίθενται και οι προσωπικές εμπειρίες του κάθε ηθοποιού.
Σύμφωνα με την Κατίνα Παξινού, η απώλεια της κόρης της, την έκανε καλύτερη τραγωδό.
Εν αρχή ην ο λόγος, αλλά έπονται και άλλα για να γίνει όσο πλουσιότερη η φαρέτρα του ηθοποιού.
Μέσα από τις προσωπική δουλειά τις εμπειρίες, έρχεται η πληρότητα των ερμηνειών.
Μάνος Καραβασίλης
Comments